Wij kunnen weer op twee oren slapen

Hallo, ik ben Els. Mijn man Dino staat uiterst rechts op de foto. Tussen ons in onze drie zonen: Karel, Koen en Bert. Karel, op de foto met geel t-shirt, is de oudste -- hij is nu 22 jaar. Koen, in het midden, is bijna 21 en onze Bert wordt eind dit jaar 20.

Toen Karel drie en een halve maand oud was, werd hij ernstig ziek: hersenvliesontsteking. Hierdoor is hij doof en heeft hij een matig mentale en licht motorische beperking. Tot zijn 3e kleuterklas ging Karel naar Sint-Lievens-Poort in Gent. Ondertusen leerden we gebarentaal om beter met hem te kunnen communiceren. Daarna ging hij naar Spermalie (Brugge) waar de onderwijsvorm aangepast was aan zijn noden. Karel verbleef er tijdens de week op internaat, in het weekend en in de vakanties was hij thuis. Zowel Karel als wij voelden ons hier héél goed bij. Alles verliep perfect maar... Karel werd 18 jaar, hij kon niet altijd naar Spermalie blijven gaan.

Er waren verschillende mogelijkheden: of Karel blijtf thuis met een PAB (persoonlijk assistentie budget), of hij gaat overdag naar een dagcentrum en komt elke avond thuis, of hij verblijft in een tehuis niet werkenden. Na grondig overleg opteerden we voor een tehuis niet werkenden. We hoopten zo snel mogelijk een plaatsje te vinden voor Karel zodat hij een eigen thuis kon opbouwen voordat er iets met òns zou gebeuren. We wouden er ook zeker van zijn dat onze andere zonen Koen en Bert niet verantwoordelijk zouden gesteld worden voor de zorg van Karel. Ze moeten tenslotte zelf ook nog een toekomst uitbouwen.

Openbloeien

Ik ging op zoek en bezocht vier tehuizen bestemd voor dove bewoners, onder andere Emmaüs. Karel vergezelde me. Het viel me op dat hij er direct openbloeide, nieuwsgierig was, vragen stelde. Kwam dat door de rustige, open houding van de dame die ons rondleidde en al zijn vragen beantwoordde in gebarentaal? Of waren het de vele spiegels die in de gangen hingen zodat de bewoners niet schrikken als er iemand achter hen staat? Was het door het licht dat in de gangen brandt als er iemand aanbelt?

In die tehuizen zag ik Karel perfect functioneren, zich thuis voelen. Er was maar één probleem: alle tehuizen waren volzet en de kans dat Karel in aanmerking zou komen als er een plaats vrij kwam, was min of meer nihil. De wachtlijst was namelijk zéér lang en Karel had slechts een prioriteit 2. Dus bezocht ik ook een 15-tal andere tehuizen waar de begeleiders een beetje SMOG (spreken met ondersteuning van gebaren) kenden of ervoor openstonden. Ik voelde wel dat de communicatie er altijd een probleem zou blijven, want Karel kon er zeker niet met de andere bewoners communiceren. Maar ik stond met mijn rug tegen de muur: Karel was al 21 geworden! De tijd drong!

Plots kwamen er tegelijkertijd twee plaatsen vrij in Emmaüs, het tehuis waar Karel zich direct goed voelde. We meldden ons aan, we mochten op gesprek en ongelooflijk maar waar, Karel werd in april 2015 aangenomen op proef. Er viel een zware last van mij. Zonder spijt nam Karel afscheid van al zijn vrienden in Spermalie. Hij was klaar voor de grote stap naar de ‘volwassenheid’.

Één jaar verder

Ondertussen zijn we bijna één jaar verder. Maandagochtend brengt Dino Karel naar Emmaüs. Karel stapt er eerst en vooral naar het salon en het lokaal van de opvoeders om iedereen te begroeten. Dan gaat hij naar zijn kamer waar hij samen met Dino zijn valies leeg maakt. Vervolgens gaat hij naar het AC (activiteitencentrum). Er heerst een ontspannen sfeer. In het begin was het zoeken naar activiteiten die bij Karel passen. De moeilijkheidsgraad werd aangepast aan zijn mogelijkheden. Pictogrammen werden weer in het leven geroepen om hem de opdrachten duidelijk te maken. Nu geniet Karel enorm van het winkelen. Hij mag er zijn eigen benodigdheden kopen en leert zo zelfstandiger worden. Ook het bussen van brieven in de straat en de gezelschapsspelletjes doet hij zeer graag. Wekelijks is er zeker ook een kookmoment, vaak voorafgegaan door het halen van de benodigdheden in de winkel. De soep of het nagerecht kunnen de bewoners zich daarna laten smaken.

Voor Kerst had Karel enkele prachtige wenskaarten gemaakt die op de Kerstmarkt verkocht werden. Karel was nogal in zijn nopjes toen hij zag dat oma een van zijn kaartjes kocht. Dagelijks is er om 10 en 15 uur koffiepauze. Niemand wil die momenten missen. Bij mooi weer geniet iedereen dan buiten van het zonnetje, anders verzamelt iedereen in de feestzaal. Bewoners, opvoeders en administratief personeel zitten er samen in een grote kring en iedereen communiceert met gebaren. Karel geniet hier enorm van.

Onze Karel komt met alle bewoners goed overeen. Het is mooi om zien hoe ze onder elkaar communiceren ook al is Karels gebarenschat nog heel beperkt. Toen we in de Kerstvakantie Karels kamer verfden en herinrichtten, voelden we de gemoedelijke sfeer in het home. Karel bleef niet bij ons in de kamer, maar zette zich bij zijn vrienden in de salon. Nu en dan kwam een bewoner zijn hoofd binnen steken om te zien hoe de werken vorderden. We kregen veel complimenten en Karel was zo fier als een gieter.

Elke woensdag heeft Karel 'kamerorde', dan kuist hij samen met een begeleider zijn kamer op. Zo leert hij zorg dragen van zijn materiaal en zijn kamer proper houden. Woensdagavond hebben we een vast 'Skypemoment'. Dan lijkt het alsof Karel even thuis is: hij begroet Jupke, onze hond; vraagt waar Koen en Bert zijn en vertelt honderduit over zijn week in Emmaüs. Jammer genoeg begrijpen we er nog niet veel van, maar zijn gebarenschat is dit jaar al enorm uitgebreid. Dankzij het communicatieschriftje waarin de begeleiders van het activiteiten centrum samen met Karel dagelijks het verloop van de dag noteren en illustreren met prenten, hebben wij toch een mooi beeld van zijn doen en late.

Plezant

Vrijdagavond ga ik Karel ophalen. Hij straalt dan van tevredenheid. Eerst moet hij nog eens met alle bewoners een praatje slaan en vertellen dat hij naar huis gaat. In de auto zegt hij steevast ‘Emmaüs plezant’. Ik zie dat hij het meent, dat doet me deugd! Na een weekje vakantie valt het me op hoe Karel zich de maandagochtend al zingend en dansend klaarmaakt om naar Emmaüs te vertrekken. Echt mooi om hem bezig te zien!

Wij kunnen weer op ons twee oren slapen! Onze droom is werkelijkheid geworden: Karel heeft duidelijk zijn tweede thuis gevonden.